GELAN EGINDAKO BESTE ARIKETAK

ESALDIEN ZUZENKETA

Hurrengo esaldi eta pasarteak aztertu eta gaizki dagoena zuzendu

1.- Itxuraz, gorputz indartsua dauka larogeitamar urte izateko. Biana itxurakeria da soilik, errealitatea asko kostatzen bai zaio ibilaldi txikiak egitea.

Zuzenketa: Itxuraz, gorputza indartsua dauka laurogeita hamar urte izateko. Baina itxurakeria da soilik, errealitatean asko kostatzen baitzaio ibilaldi txikiak egitea.

2.- Zuek pentsatzen zaudete zer egin egun hartan.

Zuzenketa: zuek pentsatzen zaudete ari zarete zer egin egun hartan.

3.- Maiderrek ez daki Saioak eta Ikerrek zergatik egin duten.

Zuzenketa: Maiderrek ez daki Saioak eta Ikerrek zergatik egin duten.

4.-Bartzelonako jokalarietaz hitzegiten du askotan.

Zuzenketa: Bartzelonako jokalariez hitz egiten du askotan.

5.- Gela txukuntzea esan diot, baina arrunt alferragoa da.

Zuzenketa: Gela txukuntzeko esan diot, baina arrunt alferragoa da.

6.- Hemen badu lan bat dela oso ona.

Zuzenketa: Hemen badu oso ona den lan bat.

7.- Ardoa edan dut, eta sagardoa baita.

Zuzenketa: Ardoa edan dut, eta baita sagardoa ere.

8.- Hurrengo bisitaldian elkar bazkaldu zuten. Senarra oso dotore jantzita eta ilea moztuta beste bat zirudien.

Zuzenketa: Hurrengo bisitaldian elkarrekin bazkaldu zuten. Senarrak oso dotore jantzita eta ilea moztuta beste bat zirudien.

9.- Unibertsitatean ikusi dizuet gaur goizean.

Zuzenketa: Unibertsitatean ikusi dizuet zaituztet gaur goizean.

10.-Urtzi hemengo irakasle bat da.

Zuzenketa: Urtzi hemengo irakaslea bat da.

11.- Esan diot libururik ez dituela ekarri.

Zuzenketa: Libururik ekarri ez duela esan diot.

12.- Neska batzuk etorri ziren zirela mutilen lengusinak.

Zuzenketa: Neska batzuk etorri ziren, mutilen lehengusinak zirenak.

13.- Irakasle bezala egon da Ezkaba ikastetxean.

Zuzenketa: Irakasle bezala egon da aritu da Ezkaba ikastetxean.

14.- Irailak 3 hasi gara ikasturtea.

Zuzenketa: Irailak 3an hasi gara ikasturtea.

15.- Asko oroitzen naiz urte hartan ezagutu nuen mutil batetaz.

Zuzenketa: Asko Maiz oroitzen naiz urte hartan ezagutu nuen mutil batez.

16.- Haren helburua ez zen gezurtzea baizik eta bere azken orduak pozik pasa zedila.

Zuzenketa: Haren helburua ez zen gezurtzea gezurrak esatea baizik eta bere azken orduak pozik pasa zedila zitzala.

17.- Donostitik Bizkaiara berrogei eta hamar kilometro daude.

Zuzenketa: Donostiatik Bizkaiara berrogeita hamar kilometro daude.

18.- Euskaraz hitz egitea ahaztu zaio.

Zuzenketa: Euskaraz hitz egitea/ Euskaraz hitz egiten biak izan daitezke. Lehengoa euskaraz hitz egitea momentu horretan ahaztu zaiola eta bigarrena euskaraz mintzatzeaz ez dela oroitzen.

19.- Hori beti besteetaz baliatzen da nahi duena lortzeko.

Zuzenketa:  Hori Hura beti besteetaz baliatzen da nahi duena lortzeko.

20.- Oso pinpirina denez aurpegia egunero apaindu egiten du, begiak urdin argiez eta ezpainak gorri ilunaz.

Zuzenketa: Oso pinpirina denez aurpegia egunero apaintzen egiten du, begiak urdin argiez eta ezpainak gorri ilunez.

21.- Mirari zegoen pentsatzen gauzak ez zituela ongi egiten.

Zuzenketa: Mirari gauzak ongi egin e zituela pentsatzen ari zen.

22.- Mikelek bazuen lagun bat zela unibertsitateko langilea.

Zuzenketa: Mirari unibertsitateko langilea zen lagun bat bauzen.

23.- Aita badago gaixorik, ospitalean.

Zuzenketa: Aita gaixorik badago, ospitalean.

24.- Gaur ez dut batere asmatzen, ez dago gauzak zuzen egiteko modurik! Astelehena izaki!

Zuzenketa: Gaur ez dut batere asmatzen, ez dago modurik gauzak zuzen egiteko modurik! Astelehena izaki!

25.- Bere itxurari ez zion garrantzia handiarik ematen. Beraz, lagikoa denez, amonak arduragabetasun honen kontrako borroka egin behar zuen.

Zuzenketa: Bere itxurari ez zion garrantzia handiarik ematen. Beraz, lagikoa denez, amonak arduragabetasun honen kontrako borroka egin behar zuen.

26.- Urtzi dago etxean.

Zuzenketa: Urtzi etxean dago etxean.

27.- Merkatuan ogia erosi eta berehala joanen naiz etxera, zu egon lasai.

Zuzenketa: Merkatuan ogia erosi eta berehala joanen naiz etxera, zu lasai egon lasai.

28.- Zuk gauzak beti gaizki azaltzen! Hola ez dago deus ere egiterik hemen!

Zuzenketa: ONGI DAGO.

29.- Nago ez ote den hobe deus ez egin eta esperoan gelditzea.

Zuzenketa: ONGI DAGO

30.- Eta ere esan du sobera lan duela.

Zuzenketa: Eta sobera lan duela ere  esan du.

31.- Ez ibiltzen da ez ibiltzen uzten du.

Zuzenketa: ONGI DAGO.

32.- Nire irudiko oporretan askoz ere hobe gaude klasean baino.

Zuzenketa: Nire irudiko oporretan askoz ere hobeki gaude klasean baino.

33.- Mirenek du aukera gauzak zuzen egiteko.

Zuzenketa: Mirenek aukera du gauzak zuzen egiteko.

34.- Daude franko izorratuak, baina ez ditugu botako.

Zuzenketa: Daude franko izorratuak daude, baina ez ditugu botako.

35.- Jakin banu ez nintzen herrira joanen!

Zuzenketa: Jakin izango banu ez nintzateke herrira joango

36.- Ariketa hariek klasean lan ditzakegu, ongi ikasi arte.

Zuzenketa:  Ariketa hariek horiek klasean lant ditzakegu, ongi ikasi arte.

37.- Eta ere bai esan zuten nekatutak zeudela eta ez zirela etorriko.

Zuzenketa: Eta ere bai esan zuten nekatutak zeudela eta ez zirela etorriko ere esan zuten.

_________________________________________________________________________

BIDEOKO GALDERAK

Bidegileak 60. Hurrengo galdera haieu erantzun

J.P Duvoisin

               

1. Non ikasi zuen?  Larresoroko seminario ttipian.

2. Non zaletu zen euskararekin? Han bertan. Hau da, Larresoroko seminario ttipian.

       3. Nor ezagutu zuen 1856 inguruan? Louis Lucien Bonaparte (Napoleonen hiloba) ezagutu zuen.

4. Zein lan original idatzi zuen? Zazpi liliak idatzi zuen.

5. Zein zen Duvoisinen lanbidea? Mugazaina zen (kapitaina).

E. Larre

1. Zer da E. Larre? Euskaltzaina da.

2. Zeren zuzendari izanda? Herria astekariko zuzendaria izan da.

3. Zeren bultzatzailea izan zen iparraldean? Euskara batuaren bultzatzailea izan zen iparraldean.

       4. Bertsolaritzan ze lan egin du? Bertsolaritzan epaimahai kide, bertsozale antolatzaile eta bertsolari laguntzaile lana egin du.

Fco. I. Lardizabal

1. Nongoa zen lardizabal?

2. Zer etxekoa zen? Zubiaurre etxekoa (zubiaren aurrean zegoen etxea) zen.

3. Noiz bizitu zen? 1806tik 1855era arte bizitu zen.

4. Nola hil zen? Zaldibian bertan hil zen, kolera morbo asiatikoak jota.

       5. Zer liburua argitaratu zituen? “Testamendu zaharreko eta berriko kondairak” eta “Gramatika baskongada” liburuak argitaratu zituen.

       6. Zein herrialdetan irakurri zen batez ere lehena? Euskal etxe askotan, baina bereziki Gipuzkoan eta Bizkaian.

       7. Nor dago liburuxkaren atzean?Mikel Zalbidea dago atzean.

P. Lasarte

1. Nongoa da? Leitzarra da, nahiz eta Donostian bizitza erdia pasa.

       2. Nolakoa da izaeraz? Kantuzalea, bertsoak idaztea gustukoa, bizi poza darion pertsona horietako bat.

3. Zer hiztegitan parte hartu zuen? Zortzi urteko ikastola hiztegian parte hartu zuen.

4. Zer dira aramiak? Aramiak, moja seglarrak dira, euskal mundukoak. Maria Pilar aramia zen.

___________________________________________________________

TESTU BATEN ZUZENKETA

Herri euskaldunak eta eskola txikiak

                                             

 Paula Kasares (NUP)

Euskararen berreskuratze z(s)ozialaren prozesua(k) hizkuntzaren hiritartzea ekarri du. Azken mendean euske(a)ra hiritik baztertuta egon da eta bereziki landa eremuetako mintzaira izatetik, nekazalgo eta arrantzuaren bizimolde tradizionalei lotuta egotetik, modernitateari eta hirietako bizimoduari egokitu(a) (zaie gutxi-asko)(izatera). Egun, euskaldun gehienak hirietan bizi dira eta oso ehuneko apala baino ez, aldiz, herri txikietan.

Bestalde, jakina da(go) herririk euskaldunenak, IV. Inkesta Soc(z)iolinguistikoaren arabera, biztanleen % 80tik gora euskaldunak dituztenak, txikiak izaten direla. Hala bada, ikuspegi kuantitatibo batetik euskararen egoerarako herri txiki euskaldunak ezer gutxi badira ere, kualitatiboki, hizkuntzaren bizitasuna(e)rako berebiziko garrantzia dute. Herri euskaldun horietako eskolei erreparatu nahi diet, herri txikietan eta auzoetan egoten diren landa eremuetako eskola txikiei. Zergaitik merezi dute arreta hezkuntza errealitate ñimiño horiek?

Hizkuntzaren ikuspegitik, hiztun kopuru urria izanagatik, dago herri euskaldunetan euskara bizi-bizirik,(dago) belaunaldi guztietako herritarren mintzaira izaten da eta ohiko harremanetan erabiltzen da. Herri txiki horiek hizkuntzaren bizitasunerako beharrezkoak dira, Joshua A. Fishmanen hitzetan «demographically concentrated and intergenerationally continuous» («demografikoki kontzentratuak eta belaunaldien artean jarraiak») bait dira.(baitira) Horregatik, «heartlands of minority languages» deitu izan zaie, hotz(s), hizkuntza gutxituen oinarriak. Gurean, Mikel Zalbide euskaltzainak "arnasguneak" erabiltzen du(ditu) euskara gizarte harremanetan ohizkoa duten herri-eskualdeei esateko. Herri euskaldun horietan euskarak bertako mintzamolde eta erregistro jatorrak (hitanoa, soziolektoak...) garbienak eta bizienak ats(x)iki ditu.

Herri txikien ikuspegitik, eskolak bizia ematen du herriari, dira haien bihotza eta bizipoza. (haien bihotza eta bizipoza dira eta bizia ematen dio neurriari)Haurrak herrian dabiltz(a) egun osoan eta eskolak bertako kulturari eta ohiturei eusten die, haurrak bertako kultura ohituretan sozializatuz: inauteriak direla, Olentzero, Orakunde (Ostegun Santuko haurren eguna), Santa Agueda, festak... Eskola txikia(e)k beste eskola eredu bat izan nahi dute. Bestalde, eskolak, zerbitzu gisa, biztanlee(a)k herrixkan geratzen laguntzen dio(du).

Familien eta haurren ikuspegitik, ikasleak herriari estuki lotutako eskola batean (h)azten dira, herriaren bizitzan errotutak. Adin dez(s)berdineko haurrak biltzen dira ikastalde berean eta horrek elkar eragina(elkareragina) eta kooperazioa era naturalean sustatzen ditu. Gainera, eskola txikietan gurasoen im(n)plikazioa haundiagoa izaten da.

Beraz, herri txikietan eskolak hizkuntzari(ez) ezik herriko bizimodu, ohitura eta kultura (h)eusteari ere eragiten dio. Jacqueline L. Urla antropologoak eta Jakoba Errekondo nekazaritza-ingeniariak honela idatzi dute Zerain herriataz eta hango eskola(ta)z: «One of the first steps locals took to preserve their community was to create a school in town for their younger children. Keeping children close to their families and neighbours during their early socialization was regarded by residents to be essential for the transmission of local culture, language, and customs as well as the formation of closer life long bonds with their peers». Hau da, Zerainen tokiko garapen iraunkorrerako lehen hurratx(s)etako bat herriko haur txikientzako eskola sortzea izan zen. Izan ere, z(Z)erainekoak haurrak herrian, haien familia eta auzokidekin atxikitzea funtz(s)ezkotzat jo dute herriaren kulturaren, hizkuntzaren eta ohituren transmisiorako, eta ere tokian errotutako bizimodua bermatzeko.

Herri txikietako edo auzoetako eskola(k) gure hezkuntza sistemako errealitate(a) kuantitatiboki txikia baina kualitatiboki garrantzitx(s)ua dira. Azken hamarkadetan teknologia berriek eskola txikien arteko elkarlana eta koordinazioa erre(a)ztu dute. Adibidez, Gipuzkoako eskola txikien sarea 1987. urtean abiatu zen. Irakasle talde bat(ek), eskola txikien balioari(z) jabeturik, elkartzen hasi zen. Dira (E)egun Gipuzkoako eskola txikiak 26 eta mila(eta) bat ikasle biltzen dira horretara. Bizkaian 24 eskola txiki daude. Araban herrietako eskolen arazoei aurre egiteko Landa Eskolen Foroa sortu berri dute. Nafarroan(,) landa eremuko eskolak 79 dira bainan hemendik aurrera bat gutxiago, zergatik duela haste batzuek amaitu den ikasturtea(,) azkena izan da(.) Nafarroako Mendialdeko Erasungo herriko eskolarentzat. Heldu den ikasturtean neska-mutiko (E)erasundarrek Santestebaneko ikastetxe publikora bildu beharko dute(dira). Herriak eskolari heusteko aleginak eginagatik ere, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak eskola istearen erabakia aurrera eraman du(,) gutxienez 5 ikasle behar baitira eskola zabalik izateko. Eskolen itxiera behin betiko izaten da. Hau da, behin itxi ezkero(ez gero) eskolak ez ohi dira berriz zabaltzen na(h)iz eta haur zenbakia hazi. Hala gertatu da Erasundik hurbil dauden Zubieta eta Elgorriaga herrietan (Malerrekan) eta Anizen (Baztanen), baita Arabako Bernedo herrian ere. Herriak haren eskola galtzen duenean, nolabait bizia ere galtzen duela diote.

_____________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________